Viêm da là một trong những bệnh lý da liễu phổ biến nhất ở chó mèo, gây ra nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của thú cưng. Các triệu chứng lâm sàng ban đầu thường bao gồm chó ngứa gãi liên tục, nổi mẫn đỏ, có những nốt mụn mủ và tổn thương da, rụng lông ở nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể, chẳng hạn như vùng quanh mắt, miệng, bụng, khuỷu chân và bàn chân.
Nguyên nhân khiến chó bị viêm da
Viêm da ở chó là một bệnh lý đa yếu tố, có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau.
Ký sinh trùng ký sinh: Ve, bọ chét, demodex (Nhiễm ký sinh trùng Demodex canis là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm da ở chó, với tỷ lệ nhiễm bệnh lên đến gần 27%) và sarcoptes là những loại ký sinh trùng thường gặp trên da chó. Khi chúng cắn và hút máu, chúng tiết ra các độc tố gây kích ứng da, dẫn đến viêm da do ký sinh trùng.
Nấm: Độ ẩm không phù hợp của da chó, quá ẩm hoặc quá khô, tạo điều kiện thuận lợi cho nấm phát triển. Ba loại nấm thường gặp nhất là Malassezia, Trichophyton và Candida (nấm đồng tiền).
Vi khuẩn: Viêm da nhiễm trùng thường xảy ra khi da chó không được vệ sinh sạch sẽ, tạo điều kiện cho vi khuẩn như Staphylococcus và Streptococcus phát triển và gây viêm nhiễm.
Dị ứng: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm da ở chó. Dị ứng có thể do thức ăn, sữa tắm không phù hợp, môi trường sống không sạch sẽ, hoặc do các yếu tố khác như bụi, phấn hoa, hóa chất.
Ngoài ra, viêm da ở chó còn có thể do môi trường sống không sạch sẽ, ẩm thấp tạo điều kiện cho ký sinh trùng và vi khuẩn phát triển. Việc không được tắm rửa sạch sẽ và phơi nắng thường xuyên cũng làm giảm khả năng tự bảo vệ của da, khiến chó dễ mắc bệnh hơn.
Bên cạnh đó, nhiễm trùng từ vết thương hở, biến chứng từ các bệnh lý khác như Care, lây truyền từ chó mẹ sang chó con hoặc lây nhiễm từ các chú chó khác qua tiếp xúc trực tiếp cũng là những nguyên nhân phổ biến gây viêm da ở chó.
Các dấu hiệu cho thấy chó đang bị viêm da
Rụng lông: Các vùng da thường bị ảnh hưởng nhất là vùng đầu (đặc biệt là quanh mắt), bốn chân và hậu môn. Viêm nhiễm làm tổn thương nang lông, khiến lông dễ rụng. Chó thường xuyên gãi ngứa do viêm da cũng góp phần làm rụng lông nhiều hơn. Rụng lông có thể xuất hiện thành từng mảng nhỏ hoặc lan rộng ra toàn bộ vùng da bị nhiễm bệnh.
Lông bết thành cục: Đặc biệt ở các giống chó lông dài, lông có thể bết lại thành từng cục khi da bị viêm do nhiều yếu tố kết hợp. Vùng da bị viêm thường tiết dịch và mủ, tạo môi trường ẩm ướt cho nấm và vi khuẩn phát triển, khiến lông dễ dính bết. Chó thường xuyên gãi và liếm vết thương cũng làm tình trạng này nặng thêm. Nếu không được vệ sinh thường xuyên, chất bẩn tích tụ trên lông càng làm lông bết dính.
Ngứa ngáy và tổn thương da: Chó bị nhiễm Demodex canis thường cảm thấy ngứa ngáy dữ dội, dẫn đến việc chúng liên tục gãi và cào cấu vùng da bị viêm. Hành động này có thể gây ra các tổn thương thứ phát như trầy xước, lở loét, nhiễm trùng và làm tình trạng viêm da trở nên trầm trọng hơn.
Có những thay đổi xấu trên da: Da ở vùng bị viêm thường trở nên ửng đỏ, dày lên và xuất hiện vảy gàu. Trong trường hợp nặng, có thể xuất hiện các mụn mủ, dịch vàng và gây ra mùi hôi khó chịu trên toàn bộ cơ thể chó.
Cách điều trị bệnh viêm da ở chó
Điều trị viêm da ở chó đòi hỏi phải xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh để áp dụng phương pháp điều trị phù hợp. Dưới đây là quy trình điều trị viêm da ở chó:
Xác định đúng chính xác nguyên nhân gây viêm da
Kiểm tra ký sinh trùng: Vạch lông và kiểm tra kỹ xem có sự hiện diện của ve, rận, bọ chét hay gàu trên da chó không. Nếu có, cần tiến hành điều trị diệt ký sinh trùng ngay lập tức.
Cạo lông và sát trùng: Nếu không tìm thấy ký sinh trùng nhưng da chó vẫn có dấu hiệu viêm nhiễm, cần cạo sạch lông ở vùng da bị bệnh. Sau đó, sử dụng bông thấm thuốc sát trùng như Cồn 70% hoặc Oxy già để làm sạch mủ. Lưu ý chỉ nên lau từng vùng da nhỏ để tránh làm mủ lan rộng và gây kích ứng da.
Xét nghiệm chuyên sâu: Trong trường hợp không thể xác định nguyên nhân bằng mắt thường, bạn hãy đưa chó đến bác sĩ thú y có thể chỉ định các xét nghiệm như soi da, cấy nấm để chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây viêm da.
Điều trị theo từng nguyên nhân cụ thể
Nhiễm ký sinh trùng: Sử dụng thuốc diệt ký sinh trùng phù hợp theo chỉ định của bác sĩ thú y. Bạn vạch lông chó và tìm bắt hết ve, bọ chét ký sinh trên đó, lưu ý diệt luôn ve và bọ chét ở xung quanh nhà cửa khu vực chó đang sống.
Nhiễm nấm: Sử dụng sữa tắm đặc trị dành cho vấn đề nấm da và thuốc trị nấm chuyên dụng cho chó theo đơn bác sĩ.
Nhiễm khuẩn: Sử dụng thuốc kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ thú y.
Dị ứng: Xác định và loại bỏ tác nhân gây dị ứng (thức ăn hay yếu tố từ môi trường như hóa chất, phấn hoa,…), bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng thuốc kháng histamin và corticoid nếu cần thiết.
Lưu ý: Đối với các giống chó nhạy cảm với Ivermectin như Collie, Australian Shepherd, Bobtail, Shetland Sheepdog và Whippet lông dài, không nên sử dụng thuốc tiêm Ivermectin hoặc Bivermectin. Vì những giống chó này có tỷ lệ cao mang đột biến gen MDR1, khiến chúng cực kỳ nhạy cảm với Ivermectin. Đột biến này làm tăng nguy cơ tích tụ thuốc ở mức độc hại trong não, gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng như co giật và thậm chí tử vong khi sử dụng Ivermectin liều cao.
Chó bị viêm da có nên tắm không?
Chó bị viêm da nên tắm hay không phụ thuộc vào tình trạng cụ thể của bệnh. Trong giai đoạn đầu, khi các vết thương trên da còn ướt và chảy mủ, việc tắm rửa cần được hạn chế tối đa. Nước có thể khiến tình trạng viêm nhiễm nặng hơn và làm chậm quá trình lành vết thương. Tắm quá thường xuyên cũng không tốt cho da chó bị viêm, vì có thể gây kích ứng và làm tình trạng viêm da trở nên trầm trọng hơn.
Tuy nhiên, khi các vết thương đã khô và không còn chảy dịch, việc tắm rửa lại trở nên cần thiết. Lúc này, tắm giúp làm sạch da, loại bỏ các tác nhân gây kích ứng và giảm ngứa ngáy cho chó. Điều quan trọng là phải sử dụng loại sữa tắm dịu nhẹ, có thành phần phù hợp với tình trạng da:
- Chó bị nấm thì chọn loại có thành phần Ketoconazole, Chlorhexidine Gluconate: có tác dụng tiêu diệt và ngăn chặn sự phát triển của nhiều loại nấm gây bệnh trên da chó.
- Chó bị ve, rận thì chọn loại có thành phần Pyrethroid, Amitraz: đây là các thành phần chuyên ức chế, tiêu diệt ngoại ký sinh trùng như ve, rận, bọ chét cho thú cưng.
- Không tắm cho chó bằng sữa tắm của người vì có chứa các thành phần gây kích ứng da như hương liệu và nồng độ pH cao.
Sau khi tắm thì bạn nhớ cho chó phơi nắng nhé, việc tắm nắng nhẹ nhàng vào sáng sớm hoặc chiều muộn, khoảng 10-15 phút mỗi lần có thể hỗ trợ nhanh hết bệnh. Tránh ánh nắng gay gắt và luôn theo dõi phản ứng của chó. Nếu thấy chó khó chịu, hãy đưa chó vào nơi mát mẻ ngay.
Chó bị viêm da nên ăn và không nên ăn gì để nhanh khỏi bệnh?
Chó bị viêm da nên ăn thức ăn chứa axit béo Omega-3 và Omega-6 như cá hồi, cá cơm, cà rốt, bí đỏ, rau cải bó xôi, hay probitotics có trong sữa chua không đường. Bạn cũng có thể bổ sung thêm viên dầu cá vào thức ăn của chó để da và lông nhanh hồi phục.
Bên cạnh đó, bác sĩ khuyên chó bị viêm da không nên ăn các loại thực phẩm như:
- Hải sản: Cua, mực… chứa nhiều histamin, dễ gây dị ứng và làm tăng ngứa ngáy.
- Thực phẩm giàu chất béo: Trứng, bơ… làm tăng sản xuất dầu trên da, tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.
- Nấm hương, măng: Khó tiêu hóa, có thể gây rối loạn tiêu hóa và làm tăng phản ứng viêm.
- Thực phẩm giàu đạm: Thịt bò, gà, nội tạng động vật… vì protein dư thừa có thể khiến vết thương bị mưng mủ, làm chậm quá trình lành vết thương.
Phương pháp phòng ngừa bệnh viêm da ở chó
- Tắm cho chó thường xuyên bằng sữa tắm, dầu tắm hoặc xà phòng chuyên dụng dành cho chó. Lựa chọn sản phẩm có tính năng làm sạch dịu nhẹ, không gây kích ứng da và phù hợp với loại da của chó. Tắm xong phải đảm bảo sấy hoặc cho chó phơi nắng thật khô lông. Chó ở dơ lâu ngày không tắm sẽ rất dễ mắc các bệnh về da do vi khuẩn trú ngụ.
- Lưu ý khi chọn spa tắm cho chó khi bạn dùng dịch vụ bên ngoài thay vì tắm tại nhà, đặc biệt là giống chó lớn có lông dày. Một số spa giá rẻ không sấy kỹ lông cho em sau khi tắm nên rất dễ dẫn đến tình trạng viêm da.
- Thường xuyên vệ sinh và khử trùng nơi ở của chó, bao gồm chuồng trại, lồng, nhà cho chó, chăn nệm và các vật dụng khác mà chó thường xuyên tiếp xúc.
- Định kỳ sử dụng thuốc xịt, nhỏ gáy hoặc thuốc uống phòng ngừa ký sinh trùng như ve, bọ chét, ghẻ… theo hướng dẫn của bác sĩ thú y. Thường xuyên kiểm tra da và lông của chó để phát hiện sớm sự xuất hiện của ký sinh trùng.
- Cho chó ăn thức ăn chất lượng cao, đảm bảo cung cấp đầy đủ các dưỡng chất cần thiết cho da và lông khỏe mạnh. Nếu cần thiết, có thể bổ sung thêm các loại vitamin và khoáng chất hỗ trợ sức khỏe da và lông theo chỉ định của bác sĩ thú y.
- Nếu phát hiện chó có dấu hiệu viêm da, cần cách ly ngay với các con chó khác để tránh lây lan bệnh. Đưa chó đến bác sĩ thú y để được khám và điều trị kịp thời.
Câu hỏi thường gặp
Chó bị viêm da có thể lây sang người không?
Chó bị viêm da có thể lây sang người. Hầu hết các trường hợp viêm da ở chó không lây trực tiếp sang người. Tuy nhiên, một số bệnh như ghẻ Sarcoptes có thể lây từ chó sang người. Vì vậy, khi chăm sóc chó bị viêm da, nên đeo găng tay và rửa tay kỹ sau khi tiếp xúc.
Viêm da ở chó có thể tự khỏi không?
Trong một số trường hợp nhẹ, viêm da có thể tự khỏi nếu nguyên nhân gây bệnh được loại bỏ. Tuy nhiên, hầu hết các trường hợp viêm da cần được điều trị bởi bác sĩ thú y để tránh biến chứng và giảm khó chịu cho chó.
Có phương pháp điều trị viêm da ở chó bằng thảo dược không?
Có một số phương pháp điều trị bằng thảo dược có thể hỗ trợ giảm viêm và kích ứng da ở chó, như sử dụng lá trà xanh, lô hội, hoặc dầu dừa. Tuy nhiên, những phương pháp này chỉ nên được sử dụng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ thú y và không thay thế hoàn toàn cho điều trị y khoa.
Viêm da ở chó có ảnh hưởng đến tuổi thọ của chúng không?
Viêm da thường không ảnh hưởng trực tiếp đến tuổi thọ của chó. Tuy nhiên, nếu không được điều trị đúng cách, viêm da có thể dẫn đến nhiễm trùng nghiêm trọng hoặc stress mãn tính, từ đó gián tiếp ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và chất lượng cuộc sống của chó.