Bệnh Care ở chó (Canine Distemper) là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus Canine Distemper Virus (CDV) gây ra, có khả năng gây tử vong cao ở chó. Cho đến nay, chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu cho bệnh này, và tỷ lệ tử vong là rất cao. Bệnh Care để lại những hậu quả nặng nề cho sức khỏe của chó, ngay cả khi chúng may mắn sống sót. Để hiểu rõ hơn về căn bệnh này, hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Sơ lược về bệnh Care ở chó
Bệnh Care ở chó là một bệnh truyền nhiễm do virus CDV gây ra. Virus này lây lan qua đường hô hấp (tiếp xúc với dịch tiết từ mũi, miệng của chó bệnh) và đường tiêu hóa (phân của chó bệnh). Bệnh Care có khả năng lây lan nhanh chóng và phổ biến trên toàn thế giới. Mọi giống chó và mọi lứa tuổi đều có nguy cơ mắc bệnh, tuy nhiên, chó con (3-6 tháng tuổi) và chó chưa được tiêm phòng đầy đủ có nguy cơ cao nhất. Triệu chứng ban đầu thường là sốt cao, sau đó bệnh có thể tiến triển thành các biến chứng nghiêm trọng như viêm phế quản, viêm phổi, viêm ruột, viêm não…
Dấu hiệu chó mắc bệnh Care và Các giai đoạn tiến triển của bệnh
Giai đoạn 1 – Giai đoạn khởi phát bệnh
Trong giai đoạn sớm của bệnh Care, chó có thể biểu hiện các triệu chứng giống như cảm cúm hoặc viêm ruột nhẹ, bao gồm:
Ho khan: Chó có thể ho khan, không kèm theo đờm.
Chảy dịch mũi và mắt: Dịch tiết từ mũi và mắt có thể trong suốt hoặc có màu vàng nhạt.
Sốt cao: Thân nhiệt chó có thể tăng lên 40°C hoặc cao hơn, kéo dài 2-3 ngày rồi giảm dần.
Chán ăn: Chó có thể ăn ít hoặc bỏ ăn hoàn toàn.
Tiêu chảy nhẹ: Phân có thể lỏng và không có máu.
Thời gian ủ bệnh của virus Canine Distemper (CDV) thường kéo dài từ 3-6 ngày. Trong giai đoạn này, virus xâm nhập qua niêm mạc đường hô hấp hoặc tiêu hóa và nhân lên trong các hạch bạch huyết.
Các triệu chứng ban đầu thường chỉ kéo dài 2-4 ngày rồi giảm dần, khiến nhiều người chủ nuôi nhầm tưởng rằng chó đã khỏi bệnh. Tuy nhiên, đây chỉ là giai đoạn sớm của bệnh Care.
Giai đoạn 2 – Giai đoạn trung bệnh
Sau 7-14 ngày, bệnh sẽ tiến triển sang giai đoạn cấp tính với các triệu chứng nặng hơn như:
Sốt cao dai dẳng: Thân nhiệt của chó tiếp tục tăng cao, thường trên 40°C, và khó hạ sốt bằng các biện pháp thông thường.
Biếng ăn và suy nhược: Chó chán ăn hoặc hoàn toàn bỏ ăn, dẫn đến giảm cân nhanh chóng. Chó trở nên yếu ớt, mệt mỏi và lờ đờ.
Triệu chứng hô hấp: Chảy dịch mũi đặc, ho khan dữ dội, thở nhanh và khó khăn. Giác mạc có thể bị viêm, đỏ, và chảy nước mắt hoặc loét.
Giai đoạn 3 – Giai đoạn hậu kỳ
Thân nhiệt: Chó hạ sốt hoặc trở về nhiệt độ bình thường.
Triệu chứng hô hấp và tiêu hóa: Ho khan kéo dài, dịch mũi đặc và có thể chuyển sang mủ khô. Tiêu chảy nặng, phân lẫn máu hoặc chất nhầy, mùi hôi tanh. Chó có thể bị viêm dạ dày ruột mãn tính, dẫn đến mất nước và suy kiệt.
Triệu chứng thần kinh: Các triệu chứng thần kinh như co giật, run rẩy, liệt chi, mất điều hòa vận động trở nên rõ rệt hơn. Chó có thể đi loạng choạng, chảy nước dãi nhiều, lười vận động.
Triệu chứng da và mắt: Nốt ban đỏ kích thước nhỏ (kích thước hạt gạo) xuất hiện ở vùng bụng, bẹn, có thể vỡ ra và đóng vảy tiết. Mắt bị viêm loét nặng, chảy mủ hoặc không thể mở mắt.
Giai đoạn 4 – Giai đoạn Cuối
Trong giai đoạn cuối của bệnh Care, tình trạng của chó trở nên rất nghiêm trọng, và tỷ lệ tử vong gần như tuyệt đối:
Tình trạng toàn thân: Chó gầy yếu, hốc hác, bụng tóp, lông xơ xác, thường nằm liệt một chỗ, không có khả năng vận động.
Suy kiệt vận động: Chó đi lại loạng choạng, khó khăn hoặc nằm liệt một chỗ, không thể mở mắt và thường tử vong trong vòng 12-24 giờ.
Triệu chứng thần kinh (nếu mắc bệnh trên 10 ngày): Chó có thể co giật, đâm sầm vào tường, co giật khi gặp vật cản hoặc sùi bọt mép.
Ở giai đoạn cuối này, tỷ lệ tử vong của chó mắc bệnh Care lên tới 99%. Các biện pháp điều trị chủ yếu là hỗ trợ và giảm nhẹ triệu chứng như truyền dịch, sử dụng kháng sinh, thuốc bổ, chăm sóc vệ sinh. Tuy nhiên, cơ hội sống sót của chó là rất thấp nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời ngay từ các giai đoạn đầu.
Hướng điều trị bệnh Care ở chó
Hiện nay, bệnh Care chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Khi phát hiện chó mắc bệnh, cần thực hiện cách ly ngay lập tức để ngăn chặn lây lan sang các bé chó khỏe mạnh khác. Đồng thời, đưa chó đến cơ sở thú y để được bác sĩ thăm khám, chẩn đoán chính xác và hướng dẫn phác đồ điều trị phù hợp.
Sử dụng Vaccine
Trong trường hợp chó mới nhiễm bệnh dưới 48 giờ, có thể cân nhắc sử dụng vaccine Nobiva DH tiêm tĩnh mạch. Vaccine sẽ giúp chó tạo kháng thể chủ động chống lại virus, tăng khả năng khỏi bệnh. Tuy nhiên, thời gian để đạt được miễn dịch đầy đủ là 14 ngày.
Điều trị hỗ trợ
Do virus Care tấn công nhiều cơ quan trong cơ thể, việc điều trị cần tập trung vào các biện pháp hỗ trợ toàn diện, kiểm soát nhiễm trùng kế phát và nâng cao sức đề kháng cho chó:
1. Bù nước và điện giải:
Tiêu chảy và nôn mửa khiến chó mất nước và điện giải nghiêm trọng. Truyền dịch là biện pháp cấp thiết để bù đắp lượng dịch đã mất, giúp chó nhanh chóng hồi phục.
Lượng dịch truyền: 10-20 ml/kg thể trọng/lần, tùy thuộc vào mức độ mất nước, ngày truyền 1-2 lần.
Loại dịch truyền:
Dung dịch cơ bản: NaCl 0,9%, Lactate Ringer, Glucose 5%.
Bổ sung năng lượng: Aminovit (1 ml/7-10 kg), Vimelyte IV (10 ml/kg), Glucose 30%, Depancy (1 ml/5 kg), Vime-ATP (1 ml/5 kg).
Trường hợp nhiễm toan ceton: Natri bicarbonate 1,4% (1 ml/5 kg).
Đường truyền:
Tiêm dưới da: Áp dụng cho trường hợp nhẹ, mới khởi phát. Giở da gáy lên và tiêm 40 ml/lần/điểm tiêm.
Tiêm xoang bụng: Chỉ định trong trường hợp nặng, chó bị trụy mạch, khó tìm thấy tĩnh mạch. Tiêm NaCl 0,9% vào giữa vú thứ nhất và thứ hai (tính từ đuôi lên) ở hai hàng vú, mỗi bên đường trắng. Lượng dịch tối đa 50-100 ml/lần tùy kích thước chó. Sau khoảng 15 phút, khi mạch máu đã ổn định, chuyển sang truyền tĩnh mạch.
Truyền tĩnh mạch: Ưu tiên tĩnh mạch các chi, tĩnh mạch tai, tĩnh mạch cảnh.
Lưu ý khi truyền dịch:
Cần theo dõi sát sao tình trạng của chó trong quá trình truyền dịch để phát hiện sớm các dấu hiệu sốc dịch truyền như run rẩy, nôn mửa, co giật, thậm chí tử vong. Nếu xuất hiện các triệu chứng này, cần giảm tốc độ truyền dịch (15-25 giọt/phút), kiểm tra lại liều lượng và loại dịch truyền, hoặc ngừng truyền dịch nếu cần thiết.
Ngừng truyền dịch nếu các triệu chứng sốc không thuyên giảm.
Khi chó bị tiêu chảy mất nước và điện giải, cơ thể sẽ tự bảo vệ bằng cách giảm nhu động ruột và giảm lượng nước tiểu. Sau khi truyền dịch (thường bắt đầu bằng dung dịch NaCl 0,9%), tế bào sẽ nhận được nước, nhu động ruột được phục hồi, và chó có thể đi ngoài trở lại. Đây là một phản ứng sinh lý bình thường.
2. Kháng sinh:
Sử dụng kháng sinh để kiểm soát nhiễm trùng kế phát, ngăn ngừa bội nhiễm vi khuẩn. Lựa chọn kháng sinh dựa trên đánh giá lâm sàng và tình trạng của chó.
Kháng sinh phổ rộng: Vimexyson COD (1 ml/5 kg), Vime-Sone (1 ml/5 kg) kết hợp Septryl 240 (1 ml/10 kg), Vimefloro FDP (1 ml/5 kg) kết hợp Septryl 240 (1 ml/10 kg), Forloxin (1 ml/10 kg).
Chảy máu dạ dày ruột: Amoxi 15% LA (1 ml/7 kg) kết hợp Metronidazole (2 ml/kg, truyền nhỏ giọt), Omeprazole (1 viên/5 kg, ngày 1-2 lần).
Nhiễm trùng hô hấp: Vimespiro FSP (1 ml/5 kg) kết hợp Septryl 240 (1 ml/10 kg), Spectylo (1 ml/5 kg), Lincoseptryl (1 ml/5 kg).
3. Điều trị triệu chứng:
Nôn mửa, tiêu chảy ra máu: Atropin (1 ml/5 kg), Vitamin B6 (1 ml/5 kg), Vitamin K (1 ml/5 kg), Primperan (1 ml/10 kg) – lưu ý theo dõi tác dụng phụ xuất huyết tiêu hóa.
Khó thở, chảy dịch mũi: Vime-Liptyl (1 ml/7-10 kg), Bromhexine (1 ml/7-10 kg).
4. Thuốc bổ trợ:
Bảo vệ niêm mạc dạ dày ruột: Phosphalugel (1 ml/5 kg) hoặc Anti-Scour (1,2 ml/kg).
Cầm máu, bổ sung máu: Vime-Canlamin (1 ml/5 kg), Vimekat (1 ml/5 kg) hoặc Hemofer-B12 (0,5-1 ml/chó, tiêm bắp).
Cân bằng hệ vi sinh đường ruột: Vime-Subtyl, Vizyme hoặc Vime 6 way (1 g/2 ml nước sinh lý/chó 5 kg).
Lưu ý:
Đây chỉ là phác đồ điều trị tham khảo. Việc lựa chọn thuốc và liều lượng phụ thuộc vào đánh giá của bác sĩ thú y dựa trên tình trạng cụ thể của từng bé chó.
Tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý điều trị tại nhà.
Chăm sóc, theo dõi sát sao quá trình điều trị, đảm bảo chó được nghỉ ngơi, ăn uống đầy đủ dinh dưỡng.
Cách phòng ngừa bệnh Care ở chó
Tiêm phòng vaccine là biện pháp phòng ngừa bệnh Care hiệu quả nhất.
Lịch tiêm phòng: Chó con nên được tiêm phòng vắc-xin lần đầu tiên lúc 7 tuần tuổi, sau đó tiêm nhắc lại liều thứ hai sau 4 tuần. Sau đó, tiêm nhắc lại vắc-xin hàng năm để duy trì miễn dịch.
Loại vắc-xin: Sử dụng vắc-xin 5 bệnh, 7 bệnh (polyvalent vaccine) phòng ngừa đồng thời nhiều bệnh cho chó, bao gồm cả bệnh Care (Canine Distemper Virus – CDV), viêm gan truyền nhiễm (Canine Adenovirus), Parvovirus, Parainfluenza và Leptospira. Một số loại vắc-xin phổ biến trên thị trường hiện nay là Nobivac DHPPi + L, Tetradog, Vanguard 5, Vanguard 7.
Các trường hợp đặc biệt: Đối với chó có nguy cơ cao nhiễm bệnh như chó chưa rõ nguồn gốc, chó tiếp xúc gần với chó bệnh, hoặc chó có hệ miễn dịch yếu, bác sĩ thú y có thể chỉ định tiêm phòng bằng vắc-xin monovalent (chỉ chứa virus CDV) hoặc tiêm tĩnh mạch (IV) vắc-xin Nobivac DH để phòng ngừa bệnh Care.
Các biện pháp phòng ngừa khác:
Tẩy giun sán định kỳ: Trước khi tiêm phòng, cần kiểm tra và tẩy giun sán cho chó để tăng cường sức đề kháng.
Vệ sinh môi trường: Thực hiện vệ sinh chuồng trại và môi trường xung quanh thường xuyên, sử dụng các chất khử trùng như dung dịch formalin hoặc sodium hydroxide (NaOH) để tiêu diệt virus trong môi trường.
Chăm sóc dinh dưỡng: Đảm bảo chó được cung cấp chế độ dinh dưỡng đầy đủ, đa dạng các loại thực phẩm, các nhóm chất cũng như cân đối giữa thức ăn tươi và thức ăn hạt khô, thức ăn đóng gói sẵn để tăng cường sức đề kháng.
Hạn chế tiếp xúc với nguồn lây: Tránh để chó tiếp xúc với chó bệnh hoặc các vật dụng có khả năng mang mầm bệnh như bát ăn, đồ chơi của chó bệnh. Hạn chế đưa chó đến những nơi đông đúc, tiếp xúc với nhiều chó khác.
Bác sĩ Funpet giải đáp một số thắc mắc liên quan đến “Bệnh Care ở chó”
Chó bị nhiễm Care bao lâu thì chết?
Thời gian từ khi chó mắc bệnh đến khi có thể tử vong phụ thuộc vào nhiều yếu tố như giai đoạn phát hiện bệnh, tình trạng sức khỏe của chó, và biện pháp điều trị. Trung bình chó bị bệnh Care có thể tử vong trong vòng vài tuần đến hơn một tháng nếu không được điều trị kịp thời và hiệu quả
Bệnh Care ở chó có lây sang người không?
Bệnh Care ở chó, do virus Canine Distemper (CDV) gây ra, không có khả năng lây nhiễm sang người. Virus này chỉ gây bệnh ở một số loài động vật, chủ yếu là họ chó (Canidae) bao gồm chó nhà, chó hoang, sói, cáo, và một số loài động vật hoang dã khác như chồn, gấu trúc, sư tử biển và hải cẩu. Do đó, bạn không cần lo lắng về việc lây nhiễm bệnh Care từ chó.
Chó sau khi khỏi bệnh Care có khả năng bị tái nhiễm lần nữa không?
Sau khi khỏi bệnh Care, chó sẽ phát triển miễn dịch suốt đời với virus Canine Distemper (CDV) và không còn nguy cơ tái nhiễm. Nói cách khác, một khi chó đã vượt qua bệnh Care, chúng sẽ không còn mắc lại bệnh này nữa.
Câu hỏi thường gặp
Các triệu chứng thường gặp khi chó mắc bệnh Care là gì? Bệnh tiến triển qua những giai đoạn nào?
Bệnh Care ở chó thường biểu hiện qua 4 giai đoạn: khởi phát với các triệu chứng nhẹ như sốt, ho, chảy nước mũi; giai đoạn trung bệnh với sốt cao, bỏ ăn, suy nhược; giai đoạn hậu kỳ với các triệu chứng hô hấp và tiêu hóa nặng; và giai đoạn cuối với tổn thương thần kinh nặng nề. Nhận biết sớm các dấu hiệu và giai đoạn của bệnh là rất quan trọng để có biện pháp xử lý kịp thời, tăng khả năng cứu sống cho chó.
Làm thế nào để phòng ngừa bệnh Care ở chó hiệu quả?
Tiêm phòng vaccine là biện pháp phòng ngừa bệnh Care hiệu quả nhất. Ngoài ra, bạn cần thực hiện các biện pháp hỗ trợ như tẩy giun sán định kỳ, vệ sinh môi trường sống của chó, cung cấp chế độ dinh dưỡng đầy đủ và hạn chế tiếp xúc với nguồn lây bệnh.
Chó mắc bệnh Care có chữa khỏi được không?
Hiện nay, bệnh Care chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Việc điều trị chủ yếu là hỗ trợ, kiểm soát triệu chứng và nâng cao sức đề kháng cho chó. Khả năng hồi phục phụ thuộc vào nhiều yếu tố như giai đoạn bệnh, sức khỏe của chó và phác đồ điều trị.
