Paracetamol, hay còn gọi là acetaminophen, là loại thuốc giảm đau, hạ sốt phổ biến được sử dụng cho người. Tuy nhiên, đối với chó, ngộ độc paracetamol là rất nguy hiểm, thậm chí tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin về tác hại của paracetamol đối với chó, các dấu hiệu nhận biết khi chó ngộ độc và hướng dẫn cách xử lý nhanh chóng để bảo vệ sức khỏe cho thú cưng của bạn.
Nguyên nhân khiến chó bị ngộ độc Paracetamol
Một trong những nguyên nhân phổ biến là do chó vô tình nuốt phải các loại thuốc paracetamol của người hoặc bạn cho chó uống paracetamol của người để hạ sốt khi chúng bị bệnh.
Một nguyên nhân khác cũng đáng lưu ý là việc sử dụng đồng thời nhiều loại thuốc khác nhau mà không biết rằng tất cả đều chứa paracetamol. Tình trạng này có thể dẫn đến sự tích tụ quá mức paracetamol trong cơ thể chó, gây ra ngộ độc. Điều này càng trở nên nguy hiểm khi chó có khả năng chuyển hóa và đào thải paracetamol kém hơn so với con người, khiến chúng dễ bị tổn thương gan và các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn.
Chuyển hóa, cơ chế gây độc và tác dụng phụ của paracetamol trên cơ thể chó
Chuyển hóa và cơ chế gây độc của Acetaminophen được thực hiện qua ba con đường chính trong gan:
– Liên kết với hợp chất sulfate thông qua enzyme phenol sulfotransferase.
– Liên kết với hợp chất glucuronide thông qua enzyme uridine – diphosphate (UCP) -glucuronosyltransferase.
– Quá trình chuyển hóa và oxy hóa bởi enzyme cytochrom P-450 tạo ra chất trung gian NAPQI, làm giảm lượng glutathione trong gan và gây tổn thương trực tiếp đến tế bào gan. Thời gian bán hủy của acetaminophen khác nhau giữa các loài và có thể kéo dài khi các con đường sulfate và glucuronide bị bão hòa, làm tăng lượng NAPQI.
Ở chó, thời gian bán hủy của acetaminophen là 0,6 giờ với liều 20 mg/kg nhưng tăng lên đến 2,4 giờ với liều 60 mg/kg. Một yếu tố quan trọng khác trong quá trình chuyển hóa acetaminophen là sự cạn kiệt của glutathione khi quá trình oxy hóa cytochrom P-450 tăng lên, dẫn đến tổn thương tế bào gan. Glutathione trong hồng cầu cũng bị cạn kiệt, gây ra thiếu oxy do NAPQI và dẫn đến methemoglobinemia. Thiếu oxy gây ra các triệu chứng lâm sàng của sốc bao gồm tăng nhịp tim, huyết áp thấp và tưới máu kém.
Ở chó, tác dụng phụ chính của nhiễm độc acetaminophen là hoại tử gan.
Cách triệu chứng thường gặp khi chó bị ngộ độc Paracetemol
Khi chó bị ngộ độc paracetamol, các triệu chứng lâm sàng thường gặp bao gồm:
- Buồn nôn và nôn mửa: Đây là một trong những dấu hiệu sớm và phổ biến của ngộ độc paracetamol ở chó. Tình trạng này phản ánh sự kích thích và tổn thương của đường tiêu hóa do tác dụng độc của paracetamol.
- Chán ăn: Chó bị ngộ độc paracetamol thường có biểu hiện mất cảm giác thèm ăn, từ chối thức ăn do cảm giác khó chịu và đau đớn trong quá trình tiêu hóa.
- Đau bụng: Paracetamol có thể gây kích ứng và viêm loét dạ dày, ruột, dẫn đến cơn đau bụng ở chó.
- Vàng da và căng tức vùng hạ sườn phải: Những triệu chứng này cho thấy sự tổn thương gan do quá tải chất độc paracetamol. Gan là cơ quan chịu trách nhiệm chính trong chuyển hóa và đào thải paracetamol.
Cần lưu ý rằng các triệu chứng trên chỉ mang tính chất tham khảo, vì chó có thể có các biểu hiện khác nhau so với con người tùy thuộc vào liều lượng tiêu thụ, cân nặng cơ thể và tình trạng sức khỏe tổng thể. Do đó, nếu nghi ngờ chó bị ngộ độc paracetamol, việc tốt nhất là đưa chúng đến bệnh viện cho chó mèo ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Funpet TPHCM có 2 cơ sở ở Quận 2 và Quận 7 luôn mở cửa và có bác sĩ sẵn sàng cấp cứu cho các bé trong tình huống nguy cấp.
Xử lí nhanh chóng khi chó bị ngộ độc Paracetamol an toàn tại nhà
Khi chó bị ngộ độc paracetamol, việc xử lý nhanh chóng và an toàn tại nhà là vô cùng quan trọng để giảm thiểu các tổn thương nghiêm trọng có thể xảy ra. Dưới đây là các bước cần thực hiện:
- Ngưng sử dụng paracetamol ngay lập tức: Ngay khi phát hiện dấu hiệu ngộ độc, bạn cần ngừng cho chó sử dụng paracetamol hoàn toàn. Điều này sẽ ngăn chặn việc tích tụ thêm chất độc trong cơ thể.
- Không tự ý dùng thuốc: Không nên tự mình cho chó uống bất kỳ loại thuốc nào mà không có sự chỉ dẫn của bác sĩ thú y. Việc sử dụng sai cách có thể gây ra những tác dụng phụ nguy hiểm.
- Liên hệ bác sĩ thú y ngay lập tức: Đây là bước quan trọng nhất. Bác sĩ thú y có thể chỉ định các biện pháp cấp cứu chuyên nghiệp, bao gồm việc sử dụng thuốc giải độc hoặc các biện pháp hỗ trợ khác.
- Thực hiện theo chỉ dẫn của bác sĩ thú y khi chăm sóc tại nhà: Sau khi được bác sĩ xử lý ban đầu, bạn cần nghiêm túc thực hiện các hướng dẫn về chế độ ăn uống, dùng thuốc, và theo dõi sức khỏe chó.
- Theo dõi sát sao tình trạng của chó: Quan sát chó thường xuyên để phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào. Nếu tình trạng không cải thiện hoặc xấu đi, cần đưa chó quay lại phòng khám thú y ngay lập tức.
Câu hỏi thường gặp
Làm thế nào để ngăn chặn chó khỏi bị ngộ độc paracetamol?
Câu trả lời: Để ngăn chặn chó khỏi bị ngộ độc paracetamol, người chủ cần nâng cao nhận thức về độc tính của loại thuốc này đối với thú cưng và tránh cho chúng tiếp xúc với các loại thuốc chứa paracetamol. Đồng thời, cần lưu ý không để các loại thuốc này nằm trong tầm với của chó và tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ thú y khi sử dụng thuốc.
Tại sao chó dễ bị ngộ độc paracetamol hơn con người?
Câu trả lời: Chó dễ bị ngộ độc paracetamol hơn con người do khả năng chuyển hóa và đào thải chất độc này kém hơn. Điều này khiến cho paracetamol tích tụ trong cơ thể chó, gây ra tổn thương gan và các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn.