Dấu hiệu nhận biết Chó mẹ bị sốt sữa và Hướng xử lý kịp thời

Picture of Cố vấn chuyên môn: BSTY. Lê Hồng Trường
Cố vấn chuyên môn: BSTY. Lê Hồng Trường
  • Tốt nghiệp Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam
  • 10 năm kinh nghiệm điều trị nội khoa chó mèo
  • 10 năm kinh nghiệm phẫu thuật ngoại khoa chó mèo
chó mẹ bị sốt sữa

Sốt sữa là gì?

Sốt sữa (galactostasis) là tình trạng tuyến sữa đầy sữa mà không được giải phóng. Tình trạng này có thể gây ra cảm giác căng tức và không thoải mái cho chó mẹ, nhưng không nhất thiết liên quan đến viêm nhiễm. Nó có thể dẫn đến tăng thân nhiệt (sốt) do cơ thể cố gắng xử lý tình trạng dư thừa sữa. Và cần phân biệt rất rõ giữa sốt sữa (galactostasis) với viêm tuyến vú (Mastitis) để tránh nhầm lẫn.

Nguyên nhân chó mẹ bị sốt sữa

  • Sản xuất sữa quá mức vào cuối thai kỳ hoặc trong giai đoạn chó con cai sữa khi sữa tích tụ trong tuyến vú nhanh hơn so với khả năng lấy sữa của đàn con đang bú.
  • Cai sữa đột ngột hoặc ngừng cho con bú đột ngột, dẫn đến ứ đọng sữa và căng tuyến vú. Điều này có thể xảy ra nếu đàn con được cai sữa quá sớm hoặc cùng một lúc.
  • Đàn chó con bị chết, dẫn đến giảm tần suất bú và lấy sữa, làm cho sữa bị tích tụ trong tuyến vú.
  • Có số lượng chó con quá ít để sử dụng hết lượng sữa được sản xuất, dẫn đến sữa tích tụ trong một số tuyến vú.
  • Cho con bú không đều các tuyến vú, khi một số tuyến không được bú thường xuyên như những tuyến khác, gây ứ đọng sữa cục bộ.
  • Chấn thương đầu vú do đàn con cào trong khi bú hoặc chó mẹ nằm đè lên tuyến vú căng sữa, có thể gây tắc nghẽn dòng chảy sữa.

Tóm lại, sốt sữa (galactostasis) là do sự mất cân bằng giữa sản xuất sữa và sử dụng sữa, thường thấy nhất vào giai đoạn cuối của thai kỳ, trong thời kỳ cai sữa, hoặc khi có sự giảm đột ngột tần suất cho con bú. Nó không phải do nhiễm trùng như viêm tuyến vú, mà là do sự tích tụ sữa làm căng tuyến vú.

Biểu hiện Chó mẹ bị sốt sữa

  • Tuyến vú sưng, cứng và đau. Sữa tích tụ trong tuyến gây căng và giãn tuyến vú.
  • Tuyến vú đau khi chạm vào, nhưng chó không có biểu hiện bệnh toàn thân. Khác với viêm tuyến vú, chó sẽ không bị sốt, uể oải hoặc các dấu hiệu nhiễm trùng khác.
  • Sữa có màu sắc bình thường, không bị đổi màu hoặc có mủ như khi bị viêm tuyến vú.
  • Thường xảy ra vào giai đoạn cuối của thai kỳ hoặc trong thời kỳ cai sữa (chó con khoảng 6 tuần tuổi) khi sản lượng sữa vượt quá nhu cầu của đàn con đang bú.
  • Chó mẹ có thể không thoải mái khi cho con bú từ các tuyến vú bị ảnh hưởng do khó chịu.
  • Đàn con có thể không tăng cân nhanh như mong đợi nếu chúng không thể bú sạch sữa từ các tuyến vú căng sữa.

Tóm lại, các dấu hiệu đặc trưng của sốt sữa là tuyến vú sưng đau, cứng khi chạm vào, sữa có màu sắc bình thường, và chó không có biểu hiện bệnh toàn thân. Nó khác với viêm tuyến vú ở chỗ chó không bị sốt, uể oải và sữa có màu và mùi bất thường. Sốt sữa là do sự tích tụ sữa vượt quá khả năng lấy sữa, thường xảy ra vào cuối thai kỳ hoặc khi cai sữa.

Hướng xử lý khi Chó mẹ bị sốt sữa

  1. Hạn chế ăn uống: hạn chế lượng thức ăn trong khoảng 3 ngày.
  1. Chườm khăn ấm:
  • Chườm khăn ấm lên tuyến vú bị ảnh hưởng trong 2-4 giờ mỗi lần, sau đó nghỉ 3-4 giờ rồi lại chườm tiếp.
  • Điều này giúp giảm đau và thúc đẩy sự thoát sữa của tuyến vú.
  1. Massage nhẹ nhàng và vắt sữa bằng tay các tuyến vú bị ảnh hưởng:
  • Massage và vắt sữa bằng tay các tuyến vú bị ảnh hưởng 6 giờ một lần để giảm áp lực và khơi thông dòng chảy sữa.
  • Điều này ngăn sữa tích tụ và cứng lại trong tuyến vú.
  • Tuy nhiên, nếu không có đàn con để bú, nên tránh vắt sữa bằng tay để sữa tự khô.
  1. Ngăn ngừa kích thích sản xuất sữa:
  • Ngăn chó mẹ liếm hoặc kích thích núm vú của chính mình, điều này có thể làm trầm trọng thêm tình trạng sốt sữa.
  1. Dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ thú y:
  • Thuốc lợi tiểu có thể được kê đơn để khuyến khích mất nước nhẹ và ngừng tiết sữa.
  • Liệu pháp hormone hoặc thuốc an thần nhẹ có thể được sử dụng để ngăn chặn các hành vi chăm sóc con kích thích sự tiết sữa.
  • Trong trường hợp mang thai giả, thuốc có thể được kê đơn để giảm sản xuất sữa.
  1. Theo dõi chặt chẽ:
  • Kiểm tra xem tuyến vú có mềm lại và sữa có chảy bình thường trở lại hay không.
  • Đảm bảo chó không xuất hiện các dấu hiệu nhiễm trùng như sốt, uể oải hoặc sữa bất thường.

Trong hầu hết các trường hợp, tình trạng sốt sữa sẽ tự khỏi mà không có biến chứng khi ngừng cho con bú và nội tiết tố cân bằng trở lại.

Tình trạng này thường có thể điều trị tại nhà bằng các giải pháp mà Funpet đã liệt kê ở phía trên cho đến khi chó mẹ ngừng sản xuất sữa.

Tuy nhiên, Gia đình cũng rất nên cho chó mẹ đến gặp bác sĩ thú y UY TÍN để kiểm tra, mục đích là để loại trừ khả năng tiến triển thành viêm tuyến vú và nhận được các hướng dẫn điều trị thích hợp cho từng trường hợp.

Tại Bệnh viện Thú y Funpet TPHCM, với đội ngũ bác sĩ có trình độ chuyên môn cao và trang thiết bị hiện đại,  giúp chẩn đoán chính xác tình trạng của bé và đưa ra phác đồ điều trị bệnh phù hợp, giá cả hợp lý. Hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn. 

  1. Lopate C: Reproductive physiology of canine pregnancy and parturition and conditions of the periparturient period. In Lopate C, editor: Management of pregnant and neonatal dogs, cats, and exotic pets, Ames, IA, 2012, Wiley-Blackwell, pp 25-42.
  2. Burstyn U: Management of mastitis and abscessation of mammary glands secondary to fibroadenomatous hyperplasia in a primiparturient cat. J Am Vet Med Assoc 236(3):326-329, 2010.
  3. Ditmyer H, et al: Mycotic mastitis in three dogs due to Blastomyces dermatitidis. J Am Anim Hosp Assoc 47(5):356-358, 2011.
  4. Eckersall PD, et al: Acute phase proteins: biomarkers of infection and inflammation in veterinary medicine. Vet J 185(1):23-27, 2010.
  5. Leidinger E, et al: Fibroepithelial hyperplasia in an entire male cat: cytologic and histopathological features. Tierarztl Prax Ausg K Kleintiere Heimtiere 39(3):198-202, 2011.
  6. Loretti AP, et al: Clinical, pathological and immunohistochemical study of feline mammary fibroepithelial hyperplasia following a single injection of depot medroxyprogesterone acetate. J Feline Med Surg 7(1):43-52, 2005.
  7. Trasch K, et al: Ultrasonographic description of canine mastitis. Vet Radiol Ultrasound 48(6):580-584, 2007.
  8. Vasiu I, et al: Milk C-reactive protein in canine mastitis. Vet Immunol Immunopathol 186:41-44, 2017.
  9. Wiebe VJ, et al: Pharmacologic advances in canine and feline reproduction. Top Companion Anim Med 24(2):71-99, 2009.
Nội dung bài viết