Với khả năng nhìn rõ trong bóng tối và ánh sáng yếu, mắt của mèo luôn là một đề tài đầy thu hút. Sự phát sáng đặc biệt của mắt mèo dưới ánh đèn và khả năng nhìn thấy tia cực tím đã gây tò mò cho nhiều người. Trong bài viết này, sẽ khám phá những bí mật độc đáo về vì sao mắt mèo sáng vào ban đêm và những yếu tố nào giúp chúng có khả năng này.
Cấu trúc mắt hỗ trợ cho mèo nhìn trong bóng tối hay ánh sáng yếu
Cấu trúc mắt mèo được thiết kế tối ưu để thu nhận ánh sáng hiệu quả. Giác mạc có hình dạng tròn giúp tập trung ánh sáng vào mắt, và vị trí đặt mắt trên khuôn mặt mèo cho phép chúng quan sát được một góc rộng lên đến 200 độ. Đặc biệt, mèo không cần chớp mắt thường xuyên để giữ ẩm cho mắt. Tuy nhiên, hai yếu tố chính giúp mèo nhìn tốt vào ban đêm là cấu trúc Tapetum lucidum và sự phân bố của các thụ thể ánh sáng trên võng mạc.
Trên võng mạc mèo, có hai loại thụ thể ánh sáng chính: các tế bào hình que và hình nón. Các tế bào hình que chủ yếu phản ứng với cường độ ánh sáng và giúp mèo nhìn rõ trong điều kiện ánh sáng yếu, cung cấp khả năng nhìn đen trắng. Trong khi đó, các tế bào hình nón phản ứng với màu sắc. Trong mắt người, khoảng 80% các tế bào thụ cảm ánh sáng là tế bào hình que, nhưng ở mèo, tỷ lệ này lên đến khoảng 96%. Sự chiếm ưu thế của các tế bào hình que không chỉ giúp mèo nhìn tốt hơn trong bóng tối mà còn tăng cường khả năng phát hiện chuyển động nhanh, một lợi thế quan trọng trong hoạt động săn mồi của chúng.
Phản chiếu của Tapetum lucidum trong thị giác mèo vào ban đêm
Trong điều kiện ánh sáng yếu, mắt mèo có khả năng thu nhận ánh sáng vượt trội so với con người nhờ giác mạc và đồng tử có kích thước lớn hơn. Bên cạnh đó, mèo còn sở hữu Tapetum lucidum, một lớp tế bào phản chiếu đặc biệt, giúp tăng cường khả năng nhìn trong đêm. Tapetum lucidum trong mắt mèo có thể phản xạ ánh sáng tới 130 lần, mạnh mẽ hơn hẳn so với mắt người, giải thích cho hiện tượng mắt mèo phát sáng dưới ánh đèn.
Tapetum lucidum, nằm sau võng mạc, không chỉ có mặt ở mèo mà còn ở chó và đa số các loài động vật có vú khác. Khi ánh sáng đi qua võng mạc không được hấp thụ hoàn toàn, Tapetum lucidum sẽ phản xạ lại, khiến mắt động vật có thể phản chiếu ánh sáng màu xanh lục hoặc vàng dưới ánh sáng mạnh, trái ngược với hiệu ứng mắt đỏ ở người. Tuy nhiên, một số mèo như mèo Xiêm và mèo có mắt xanh có thể không có khả năng phản xạ mạnh mẽ như mèo thông thường, khiến chúng có thể không nhìn rõ trong bóng tối như các loài mèo khác.
Khả năng nhìn thấy tia cực tím ở mèo (tia UV và ánh sáng đen)
Trong một số điều kiện, mèo có thể nhận thức được những gì vượt ra ngoài khả năng quan sát của con người, đặc biệt là tia cực tím, hay còn gọi là ánh sáng đen. Đối với con người, một căn phòng chỉ chiếu sáng bằng tia UV sẽ xuất hiện hoàn toàn tối, bởi lẽ thấu kính trong mắt chúng ta ngăn cản tia UV đi qua. Ngược lại, mèo cùng với nhiều loài động vật có vú khác như chó và khỉ, lại sở hữu loại thấu kính cho phép tia UV truyền qua. Khả năng này không chỉ là một “siêu năng lực” giúp mèo theo dõi dấu vết nước tiểu phát quang mà còn giúp chúng dễ dàng phát hiện con mồi ngụy trang trong môi trường xung quanh.
Bác sĩ Funpet giải đáp thắc mắc thêm về trường hợp Mắt mèo sáng vào ban đêm
Tapetum lucidum có tồn tại ở tất cả các loài mèo không?
Trả lời: Tapetum lucidum tồn tại ở hầu hết các loài mèo, nhưng không phải tất cả. Một số loài mèo có thể có cấu trúc này phát triển hơn, giúp chúng nhìn rõ hơn trong bóng tối.
Tapetum lucidum có ảnh hưởng đến màu sắc của ánh sáng phản xạ không?
Trả lời: Đúng vậy, tapetum lucidum có thể ảnh hưởng đến màu sắc của ánh sáng phản xạ. Màu sắc này thường là màu xanh lá cây hoặc xanh dương, tùy thuộc vào cấu trúc và thành phần của tapetum lucidum.
Tapetum lucidum có thể bị tổn thương hoặc mất đi không?
Trả lời: Tapetum lucidum có thể bị tổn thương do chấn thương hoặc bệnh lý mắt. Nếu bị tổn thương, khả năng nhìn trong bóng tối của mèo sẽ bị giảm sút.
Câu hỏi 4: Có loài động vật nào khác ngoài mèo có tapetum lucidum không?
Câu trả lời: Có, nhiều loài động vật khác cũng có tapetum lucidum, bao gồm chó, sói, gấu trúc Bắc Mỹ, và cá sấu. Tapetum lucidum giúp các loài này nhìn rõ hơn trong điều kiện ánh sáng yếu.
Câu hỏi 5: Tapetum lucidum có ảnh hưởng đến khả năng nhìn ban ngày của mèo không?
Câu trả lời: Tapetum lucidum chủ yếu giúp mèo nhìn rõ hơn trong điều kiện ánh sáng yếu. Tuy nhiên, vào ban ngày, khi ánh sáng mạnh, đồng tử của mèo sẽ co lại để giảm lượng ánh sáng vào mắt, giúp chúng tránh bị lóa và cải thiện tầm nhìn.
Câu hỏi thường gặp
Tại sao mắt của mèo có khả năng nhìn rõ trong bóng tối?
Trả lời: Mắt của mèo có cấu trúc đặc biệt, bao gồm giác mạc tròn và Tapetum lucidum, giúp chúng thu nhận và phản chiếu ánh sáng một cách hiệu quả, tăng khả năng nhìn trong điều kiện ánh sáng yếu.
Tại sao mắt mèo phát sáng dưới ánh đèn?
Trả lời: Hiện tượng mắt mèo phát sáng dưới ánh đèn là do Tapetum lucidum trong mắt của chúng có khả năng phản chiếu ánh sáng, làm cho ánh sáng được phản chiếu ra ngoài mắt, tạo ra vẻ sáng lấp lánh.
Tại sao mèo có thể nhìn rõ trong bóng tối mà không cần chớp mắt thường xuyên?
Trả lời: Mèo có tỷ lệ cao các tế bào nhạy ánh sáng hình que trong võng mạc, giúp chúng nhìn rõ trong điều kiện ánh sáng yếu mà không cần phải chớp mắt thường xuyên để giữ ẩm cho mắt.
Tại sao mèo có khả năng nhìn tia cực tím?
Trả lời: Mèo có thể nhìn thấy tia cực tím nhờ vào loại thấu kính trong mắt cho phép tia UV truyền qua, giúp chúng phát hiện các dấu vết phát quang và mồi ngụy trang trong môi trường xung quanh.